Dalsze zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach – to główne założenia przyjętego przez Radę Ministrów rządowego programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła”. Program będzie realizowany w latach 2014-2016.

Przyjęty projekt jest kontynuacją Programu realizowanego w latach 2008-2013.

Program „Bezpieczna i przyjazna szkoła” zakłada, że warunkiem zmniejszania agresji i przemocy w szkole jest m.in. kształtowanie prawidłowych relacji i przyjaznego klimatu społecznego w środowisku szkolnym opartym na wzajemnym szacunku i zaufaniu uczniów, nauczycieli i rodziców oraz otwartości szkoły na współpracę ze środowiskiem zewnętrznym.

Przy konstruowaniu Programu wykorzystano założenia i wskazania psychologii pozytywnej i pozytywnej profilaktyki koncentrującej się głównie na rozpoznawaniu i wzmacnianiu zasobów i potencjału szkoły.

Program „Bezpieczna i przyjazna szkoła” jest odpowiedzią na dezyderat nr 8 Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu RP, skierowany do Rady Ministrów w sprawie kontynuacji Rządowego programu na lata 2008-2013 „Bezpieczna i przyjazna szkoła”. Rada Ministrów 21 lutego 2014 r. przyjęła stanowisko wobec dezyderatu, w którym wskazano, że Rządowy program na lata 2008-2013 „Bezpieczna i przyjazna szkoła” powinien być kontynuowany.

Program uwzględnia też wyniki kontroli NIK („Informacja o wynikach kontroli profilaktyki narkomanii w szkołach”, obejmującej lata szkolne 2010/2011 i 2011/2012), wnioski z kontroli KPRM (kontrola prowadzona przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów w MEN w zakresie efektów realizacji rządowego programu na lata 2008-2013 „Bezpieczna i przyjazna szkoła” oraz gospodarowania środkami finansowymi przeznaczonymi na ten cel w latach 2008-2011) oraz wyniki innych ogólnodostępnych badań problemów i zachowań dzieci dotyczących m.in. agresji i przemocy w szkole.

Głównym celem programu jest zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach i placówkach. Cele szczegółowe to kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły i placówki, zapobieganie problemom i zachowaniom problemowym dzieci i młodzieży, promowanie zdrowego stylu życia.

Zadania Programu na poziomie centralnym będą finansowane lub dofinansowane w ramach udzielanych dotacji (rezerwa celowa poz. 26 w budżecie państwa, w wysokości 6 mln zł w 2014 r., a w kolejnych nie wyżej niż 6 mln zł rocznie) oraz zakupu usług i realizowane przez organizacje pozarządowe oraz jednostki samorządu terytorialnego.

Zadania Programu na poziomie wojewódzkim będą finansowane lub dofinansowane w ramach udzielanych dotacji i realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, na podstawie porozumień zawartych z wojewodą, oraz organizacje pozarządowe.

Koordynatorem Programu jest Minister Edukacji Narodowej, który powoła Zespół Koordynujący. W skład zespołu wejdą przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Komendy Głównej Policji, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Sportu i Turystyki, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencji Rynku Rolnego.

Zespół Koordynujący pełnić będzie rolę opiniodawczo-doradczą wobec Ministra Edukacji Narodowej w zakresie zadań realizowanych centralnie, dokona także oceny efektów działań centralnych oraz rekomendować będzie projekty do Banku Dobrych Praktyk – zbioru sprawdzonych rozwiązań w zakresie zwiększenia skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach i placówkach.

Oczekiwane rezultaty programu:

• zwiększenie liczby działań, potencjału i zasobów szkół na rzecz tworzenia bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły, zwiększenie poczucia akceptacji uczniów, zmniejszenie wykluczenia społecznego, wzrost kompetencji wychowawczych rodziców, zwiększenie otwartości szkoły na współpracę z instytucjami i podmiotami, które mogą wspierać działania szkoły w środowisku lokalnym;

• ustabilizowanie trendów lub zmniejszanie zakresu i nasilenia problemów oraz zachowań problemowych dzieci i młodzieży, zmniejszenie poziomu agresji i przemocy, cyberprzemocy, zmniejszenie używania substancji psychoaktywnych, uzależnienia od gier komputerowych, Internetu, podniesienie umiejętności uczniów w zakresie prawidłowego funkcjonowania w środowisku cyfrowym, w szczególności w środowisku tzw. nowych mediów, zwiększenie efektywności działań w zakresie rozwiązywania kryzysów rozwojowych oraz życiowych dzieci i młodzieży;

• zwiększenie zaangażowania szkół i placówek na rzecz upowszechniania zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży oraz ich rodziców, zwiększenie zaangażowania szkół w zakresie kształtowania u uczniów prawidłowych nawyków dbania o zdrowie własne i innych.

Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji Narodowej